Ezgi ERGÜL

Ankara Üniversitesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, 2021

Toktaylar Yemek Gıda Temizlik Nakliye San. Ve Tic. Ltd. Şti

Özet

         Bu çalışmanın amacı, Covid-19 pandemi sürecinde güvenli gıdanın öneminin anlaşılması ve paketli gıda tüketimine eğilimin irdelenmesidir.

Anahtar Kelimeler: Covid-19, Pandemi, Güvenli Gıda, Paketli Gıda

Abstract

The purpose of this study is to understand the importance of safe food in the Covid-19 pandemic process and to examine the trend towards packaged food consumption.

Key Words: Covid-19, Pandemic, Safe Food, Packaged Food

Giriş

         Dünya Sağlık Örgütü Çin Ülke Ofisi tarafından, 31 Aralık 2019 tarihinde, Çin’in Hubei Eyaletinin Wuhan Şehrinde, sebebi o an için bilinmeyen zatürre vakaları bildirilmiş ve 5 Ocak 2020 tarihinde daha önce insanlarda tespit edilmemiş yeni bir koronavirüs tanımlanmıştır. Başlangıçta 2019-nCoV olarak ifade edilen bu hastalık, 11 Şubat 2020 tarihinde Cavid-19, küresel çapta bir salgın olarak bildirilmiştir (Budak ve Korkmaz, 2020).

            Enfeksiyon semptomatik hastalar tarafından öksürme ve hapşırma ile yayılan damlacıklar yoluyla bulaşmaktadır, öte yandan asemptomatik kişilerden ve semptomların başlamasından önce de bulaşmanın olabildiği görülmüştür. Bu nedenle tüm ülkeler, virüsün hızla yayılmasını kontrol altına alma amacıyla hasta bireylere karantina şartı koymakta ve sağlıklı kişilere de hastalıktan kaçınmak için sosyal izolasyon uygulamalarını önermektedir. Bu iki yöntem, bulaşıcı hastalık salgınlarının etkisini önleyebilen veya en azından minimize edebilen iki önlemdir (Bozar, 2020).

Covid-19 Pandemi Sürecinde Bireylerin Beslenme Alışkanlığı Değişimleri

            Kutlu ve ark.’nın (2021), Covid-19 pandemi sürecinde bireylerin beslenme alışkanlığında meydana gelen değişimin belirlenmesi üzerine yürüttükleri bir çalışmada, kadınların 3 ana öğün tercih etme oranının %23,9’dan %26,7’ye çıktığı tespit edilmiştir. Erkeklerde ise bu oranın daha az olduğu fakat pandemi öncesine göre artış gösterdiği saptanmıştır. Bunların yanı sıra ara öğün sayısı Covid-19 salgını öncesine göre hem kadınlarda hem de erkeklerde artış göstermiştir. Öğün tüketme oranının salgın öncesine kıyasla istatistiksel olarak önemli oranda arttığı belirlenmiştir.

Hem pandemiden korunmak hem de olası bulaşma durumunda hastalığın semptomlarının daha hafif atlatılması amacıyla bireylerin bu dönemde bağışıklık güçlendirmeye yöneldiği bilinmektedir. Kutlu ve ark.’nın (2021), yaptıkları bu çalışmada, katılımcıların büyük çoğunluğunun (%43,6) C vitamini kullanımının arttığı saptanmıştır. Bunu sırasıyla D vitamini (%37,7), probiyotik gıdalar (%12,9), omega-3 ve omega-6 (%8,5), balık yağı (%6,4) ve beta glukan (%2,9) takip etmiştir.

Covid-19 ve Güvenli Gıda

         Gıda güvenliği, gıdalarda oluşabilecek, tüketicilerin sağlığına zarar veren tehlikelerin kabul edilebilir düzeyde olması ya da hiç bulunmamasıdır. Gıda kaynaklı tehlikeler mikrobiyolojik, kimyasal veya fiziksel kökenli olabilir. Herhangi bir gıda veya su yoluyla insan vücuduna bulaşan bakteri, virüs, parazit veya kimyasal maddelerden kaynaklanabilir ishalden, menenjite, akut zehirlenmeden kansere ve ölüme kadar giden sonuçlar doğurabilir (Dilcan, 2020).

            Gıda zincirindeki tüm gıda üreticilerinin gerek insan sağlığını korumak, gerekse ürün kalitesini sağlamak için Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktası (HACCP), iyi üretim uygulamaları (İÜU), sanitasyon standart uygulama prosedürleri (SSOP) veya iyi tarım uygulamaları (İTU) gibi üretimden tüketime kadar geçen sürede oluşabilecek riskleri en aza indirmede veya önlemede etkin bu tip gıda güvenliği yönetimi sistemlerini uygulama zorunluluğu bulunmaktadır (Dilcan, 2020).

            Salgın döneminde beslenme ayrı bir önem kazanırken, sağlıklı beslenmeyi oluşturmak için sağlıklı yiyeceğe de ulaşmayı kolaylaştırmak gerekmektedir. Gıda güvenliği sistemi sağlıklı besine ulaşımı kolaylaştırırken aynı zamanda gıdalardan gelebilecek tehlikelere karşı korunmamızı sağlamaktadır. Gıda güvenliği her dönem gündemde olan bir konu olmasına karşın oluşan pandemi döneminde daha da ciddi boyutlarda önem kazanmıştır.

Covid-19 Pandemi Sürecinde Paketli Gıda Tüketimi

         Pandemi sürecinde tüketiciler temel yiyecek ve içeceklere ulaşmanın kısıtlanması ihtimaline karşı işlenmiş, raf ömrü uzun, paketli gıdaları satın alma eğilimi göstermiştir (Oliveria ve ark., 2020).

         Yapılan bir çalışmada, bireylerin %61,8’inin açıkta satılan gıdalarda virüs bulaşma riskinin yüksek olabileceği, %34,2’sinin paketli gıdaları daha uzun süre muhafaza edebileceği, %18.6’sının paketli gıdaların etiket bilgilerinin güven vermesi, %16,6’sının markaya olan güven, %20,6’sının ise diyetisyen veya gıda mühendisi gibi teknik personel kontrolünde hijyen ve sanitasyon kurallarınca üretilmiş olmasının verdiği güven nedenleriyle paketli gıdaları tercih ettiklerini belirtmişlerdir (Tablo 1) (Kutlu ve ark., 2021).

Tablo 1. Pandemi Sürecinde Paketli Gıda Tüketimi Artma Sebepleri

Sonuç

            Covid-19 pandemisinin hayatımıza dahil olmasıyla birlikte birçok değişiklik meydana gelmiştir. Salgının etkileri çeşitli sektörlerde kendini göstermiştir. Gıda sektörü de salgından etkilenen önemli bir sektör olmuştur. Güvenli gıda teriminin daha fazla önem kazandığı bu dönemde yapılan bu çalışmanın sonuçları; tüketicilerin endüstriyel olarak üretilmiş, paketli, gıda mühendisi veya diyetisyen kontrolünden geçmiş, raf ömrü uzun ve besleyici değeri yüksek gıdalara yöneldiğini ortaya koymuştur.

Dream Food markası ile ürettiğimiz paketli hazır yemeklerimiz, bu makalenin “Covid-19 ve Güvenli Gıda” bölümünde belirtilen kriterlere göre hazırlanarak skin-pack teknolojisi ile paketlenmektedir.

Güvenli gıda üretimi için uygun ve gerekli tüm prosesler izlenerek, diyetisyen/gıda mühendisi kontrolünde üretilen, besin ögeleri bakımından zengin, uzun süre muhafazaya uygun ve tüketime hazır Dream Food ürünleri bu dönemde de yanınızda olacaktır.

KAYNAKÇA

BOZAR N (2020). Covid-19 salgınında sosyal izolasyonda olan bı̇reylerı̇n beslenme alışkanlıklarındaki değişiklikler. IEDSR Association, 6(6): 100–113.

BUDAK F ve KORKMAZ Ş (2020). Covid-19 pandemi sürecı̇ne yönelı̇k genel bı̇r değerlendı̇rme: türkı̇ye örneğı̇. Sosyal Araştırmalar ve Yönetim Dergisi, (1): 62–79.

KUTLU N, EKİN M M, ALAV A, CEYLAN Z, MERAL R (2021). Covıd-19 pandemi sürecinde bireylerin beslenme alışkanlığında meydana gelen değişimin belirlenmesi üzerine bir araştırma. International Journal of Social, Political and Economic Research, 8(1): 173-187.

DİLCAN K D, Online International Conference of COVID-19 (CONCOVID) Tam Metin Bildiriler Kitabı – Sağlık Bilimleri, Ağustos 2020, İSTANBUL.

OLİVEİRA T C,ABRANCHES M V,  LANA R M (2020). Food (in) security in Brazil in the context of the SARS-CoV-2 pandemic. Cadernos de Saúde Pública, (36) e00055220.